پروانه مینوز در سال های اخیر از مناطق بومی خود یعنی آمریکا از طریق نقل و انتقال اندامهای گیاهی میزبان بخصوص گوجه فرنگی، به کشورهای حوزه اروپا، آفریقا، آسیا و بخصوص کشورهای همسایه ایران منتقل شده است. این آفت به تمامی مراحل رشدی گیاه حمله نموده و بین 50 تا 100 درصد ایجاد خسارت می کند و گوجه فرنگی از مهم ترین میزبانهای این آفت محسوب می شود.
برنامه ردیابی این آفت از سال 88 با فرمون های تهیه شده از منابع خارجی مورد توجه سازمان حفظ نباتات قرار گرفت و در نتیجه با توجه به ردیابی های انجام شده در مهر ماه سال 89 از استانهای کردستان و ایلام، در اردیبهشت سال 90 از استانهای کرمانشاه و خوزستان در تیرماه 90 از استانهای لرستان آذربایجان شرقی و اصفهان و در شهریورماه سال 90 تهران قزوین مرکزی چهارمحال بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد گزارش شد.
از آنجا که استان هرمزگان یکی از مهم ترین قطبهای تولید گوجه فرنگی خارج از فصل می باشد و همه ساله حدود 90 درصد از این محصول به خارج استان صادر می شود و امسال نیز 14 هزار هکتار از زمینهای کشاورزی استان به سطح زیر کشت این محصول اختصاص یافته ضروری است که که بهره برداران با این نوع آفت آشنایی بیشتری داشته باشند.
در این زمینه مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان با بیان اینکه آفت خطرناک پروانه مینوز گوجه فرنگی در استانهای همجوار مشاهده شده، به کشاورزان در خصوص انتشار این آفت در مزارع استان هشدار داد.
به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان، مهندس ترابی در خصوص شکل این آفت اظهار داشت: حشرات کامل آن حدود 10 میلیمتر طول دارند و دارای بدنی خاکستری تا روشن با لکه های نقره ای رنگ تا خاکستری، شاخکهای نخی و به طور متناوب با رنگ تیره و روشن دیده می شوند. که حشرات ماده بین 260 تا 300 عدد تخم روی برگهای گیاه میزبان می گذارند و بیشترین تخم گذاری آفت در دو روز اول خروج حشرات کامل انجام می شود.
وی ادامه داد: تخم ها بعد از 5 تا 7 روز تفریخ می شوند دوره چهار سن لاروی آنها در طی مدت 20 روز سپری می شوند لاروهای سن آخر با تنیدن پیله در اطراف خود در داخل خاک یا روی برگها تبدیل به شفیره می گردند.
مهندس ترابی افزود: این آفت به مراحل مختلف رشدی گیاه شامل گل برگ ساقه و میوه میزبان خسارت می زند که علایم خسارت روی برگها بصورت مینوز و روی میوه ها به صورت لهیدگی میوه ها دیده می شود و خروج فضولات لاروی در محل فعالیت لاروها که به رنگ متمایل به قهوه ای می باشد از دیگر علایم آلودگی آفت است میوه های آلوده لهیده و دارای حفره های کانال مانندی شده است که از بازارپسندی آنها به شدت کاسته می شود.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان در خصوص راههای انتشار وانتقال این آفت بیان داشت: انتقال آفت همراه با نشاء و میوه گوجه فرنگی از عمده ترین راههای انتقال این آفت محسوب می شوند.
وی با اشاره به روشهای ردیابی در مناطق آلوده برای تشخیص ظهور آفت گفت: ردیابی به دو صورت 1- ردیابی مشاهده ای: ردیابی میوه ها و برگهای گیاه میزبان و مشاهده آثار مینوز بر روی برگها و خروج توده های فضولات لاروی بر روی میوه ها از روشهای مهم ردیابی مشاهده ای این آفت می باشد. 2- ردیابی فرمونی: از تله های دلتا، جکسون و تشتک های آبی همراه با فرمون جهت ردیابی استفاده میشود که تعداد فرمون مورد استفاده جهت ردیابی در مزارع و گلخانه ها یک عدد در هر هکتار می باشد.
وی اضافه کرد: برای ردیابی در مناطق آلوده برای تشخیص نوسانات جمعیت و تعیین زمان مبارزه نیز از دو طریق
استفاده از فرمون: از طریق فرمونهای سنتز شده و با کمک تله های داتا، جکسون و تشتک های آبی به تعداد فرمون مورد استفاده یک عدد در هکتار برای مزارع و گلخانه ها می باشد. و 2- استفاده از تله های نوری: استفاده از لامپ و سطل های پلاستیکی در داخل گلخانه ها به تعداد یک عدد در هر هکتار برای فضای باز و یک عدد برای 500 فضای گلخانه ای توصیه می شود.
این مسوول در ادامه به روش های کنترل این آفت اشاره کرد و بیان داشت: 1- اقدامات زراعی و پیشگیرانه بر علیه آفت از طریق بازدید میوه های گوجه فرنگی در سطح میادین میوه و تره بار، معدوم کردن و سوزاندن بقایای گیاهی وعلفهای هرز، بیل زدن کف مزارع و گلخانه ها، استفاده از توری مناسب و درب دو لایه جهت جلوگیری از ورود حشرات کامل به داخل گلخانه، جلوگیری از هرگونه نقل و انتقال اندام گیاهی آلوده از خارج به داخل گلخانه، انتقال نشاء به گلخانه پس از بررسی کامل و اطمینان از عدم آلودگی به تخم ، لارو، شفیره و حشرات کامل آفت، ردیابی افت پس از ورود نشاء به گلخانه و مزارع از مهمترین اقدامات پیشگیری از آلودگی به آفت می باشند. 2- مبارزه با آفت نیز از دو روش: الف : مبارزه غیرشیمیایی و بیولوژیک بر علیه آفت. ب- استفاده از روش شکار انبوه که از طریق نصب تله های فرمونی، تله های نوری، حذف میزبانهای ثانویه در مزارع و گلخانه های گوجه فرنگی امحا و سوزاندن بقایای آلوده .
وی با بیان اینکه این آفت تاکنون در استان هرمزگان مشاهده نشده است در این خصوص از تمامی کشاورزان و اشخاصی که در این بخش فعالیت دارند، خواست در صورت برخورد به موارد مشکوک به این آفت مراتب را اطلاع دهند.
وی اظهار داشت: در حال حاضر تجهیزات و مواد مورد نیاز ردیابی این آفت در بین شهرستانهای استان توزیع شده که بر اساس دستورالعمل های فنی ردیابی اقدام به پایش مناطق تحت پوشش خود نمایند.
به گفته ی ترابی، اقدامات زراعی و پیشگیرانه بر علیه آفت، مبارزه با آفت از طرق مبارزه غیرشیمیایی و بیولوژیک، استفاده از روش شکار انبوه و مبارزه شیمیایی بر علیه آفت در کنترل آن می تواند موثر باشد.