خبرها


رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان خبرداد؛ اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در تمام اراضی مستعد
سید نصیر سید محمدی، رییس سازمان جهاد کشاورزی استان هرمزگان به مناسبت آغاز هفته جهاد کشاورزی و همچنین سی امین سالگرد تاسیس جهادسازندگی در جمع خبرنگاران در خصوص منابع آب در استان هرمزگان به تشریح مسایل مرتبط با آن پرداخت.
سید محمدی آب و خاک در کشور را سرمایه کشاورزان دانست و گفت: کشور ما به عنوان کشوری بسیار خشک در محوریت خط خشک قرار دارد و این در حالی است که میزان بارندگی متوسط سالانه جهان حدود 750 تا 800 میلی متر است، اما در کشور ما در حد 250 میلی متر بارندگی وجود دارد که  معادل یک سوم کل بارندگی دنیاست و این یکی از محدودیت های مهم منابع آبی کشور محسوب می شود. از طرفی میزان تبخیر و تعرق کشور نسبت به جهان هم حدود سه برابر است، با این وجود از طرفی سه برابر کاهش بارندگی و از طرفی با سه برابر شدن میزان تبخیر روبرو هستیم که این پدیده ها محدودیت های ویژه بخش کشاورزی محسوب می شوند. لذا با عنایت به خشکسالی حتی در تامین آب شرب کشور هم محدودیت داریم و این نشان دهنده این است که کشور در منابع آبی با محدودیت های ویژه ای روبروست.
سیدمحمدی با کشاندن این قیاس در سطح استان ادامه داد: در استان هرمزگان این محدودیت ویژه تر است به جهت این که در منطقه ای خشک تر قرار گرفته و محدودیت آبی شدیدتری داریم و میزان بارندگی که متوسطش در کشور250 میلی متر است، در هرمزگان  در مرز 200 میلی متری قرار گرفته است و از طرفی میزان تبخیر و تعرق استان نسبت به کشور هم بیشتر است با این وضعیت شرایط کاملاً ویژه ای در استان حاکم است و به همین جهت مشکلات منابع آبی خیلی فزون تر و عمیقتر است با نگاهی واقعی به این واقعیت تلخ که در سطح استان وجود دارد، باید کار اساسی در خصوص مقابله با محدودیت های منابع آب صورت بگیرد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی تشریح کرد: در سطح استان میزان بارش علیرغم اینکه محدود است، ولی در حد 20 میلیارد مترمکعب است با توجه به اینکه
حوزه آبریز استان 10 میلیون هکتار است و اگر این دو را در هم ضرب کنیم؛ 20 میلیارد مترمکعب میزان بارش سالانه استان است که حدود 13 میلیارد از این بارش تبخیر و از دسترس خارج می شود و 7 میلیارد مترمکعب می ماند که معادل 5/ 3 میلیارد آن به صورت آبهای شور قابلیت استفاده ندارند و از دسترس کشاورزان استان خارج می شوند. وی ادامه داد: از 5/ 3 میلیارد باقی مانده 500 میلیون متر مکعب از حوزه آبریز استان خارج می شود.
وی با اشاره به اینکه تنها 3 میلیارد از  20 میلیارد بارش در استان باقی می ماند، افزود: حدود 4/ 1 میلیارد به صورت آبهای زیر زمینی است و مابقی به صورت آبهای سطحی است که تاکنون 700 میلیون مترمکعب آبهای سطحی مهار شده است.
مهندس سیدمحمدی افزود: اگر منابع طبیعی با طرح های آبخیزداری قبل از ورود آبها به گنبدهای نمکی این آبها را مهار و از مسیر گنبدهای نمکی خارج و در پشت آن ذخیره کند به راحتی می توان 5/ 3 میلیارد آبهایی که شور می شوند را ذخیره و از آن استفاده کرد.


سیدمحمدی، تصریح کرد: برای استفاده بهینه از آب سه رویکرد اساسی؛ جمع آوری و تامین آب - انتقال آب برای بالا بردن راندمان آب - مصرف و اجرای آبیاری تحت فشار ( تامین، انتقال، توزیع آب) در دستور کار قرار خواهد گرفت، همچنین در بخش تامین منابع آبی حدود 700 میلیون مترمکعب تاکنون اقدام شده و 3 میلیارد هم ظرفیت کنترل وجود دارد، بنابراین بیش از 4 برابر آب تامین شده، ظرفیت جذب وجود دارد.
وی با اشاره به احداث سد افزود: سدهای زیادی توسط سازمان جهاد کشاورزی و سازمان آب منطقه ای از قبیل سد جگین، استقلال و شمیل احداث شده که جزو سدهای تغذیه ای محسوب می شوند. منابع طبیعی هم در مناطق بالادست فعالیت های خوبی انجام داده است و بیش از 6 هزار سد کوچک و بزرگ احداث شده که مجموعاً استحصال این سدها بالای 200 میلیون مترمکعب است.
وی در خصوص فعالیت های دیگر جهاد کشاورزی هم گفت: مطالعاتی در خصوص تامین  آب انجام و 18 سد تاکنون احداث شده است که عمدتاً سدهای تغذیه ای هستند؛ چرا که سدهای تغذیه ای عملکرد بسیار مناسبی را تاکنون از خود نشان داده اند به نحوی که در بارندگی های اخیر در ابتدای سال جاری سدهایی که توسط جهاد احداث شده بود؛ بیش از 24 میلیون مترمکعب آب را مهار کرده است.
وی در خصوص میزان جمع آوری آب پشت سدها ادامه داد: در سد فرغوییه 5 میلیون مترمکعب، سد تنگ سیاه بالای 2 میلیون مترمکعب و در سد چلوگهره 9 میلیون مترمکعب آب ذخیره و حفظ شده است.
وی در خصوص مشاهدات و نتایج سدهای تغذیه ای هم تصریح کرد: سد چلوگهره با ظرفیت نهایی 20 میلیون مترمکعب تاکنون 9 میلیون مترمکعب ذخیره داشته است. لذا با توجه به آب پشت این سد چشمه ای که در منطقه شهر فین در 30 کیلومتری سد وجود دارد؛ قبل از بارندگی کمتر از یک لیتر در ثانیه آب از آن در جریان بوده اما پس از یک ماه و نیم از بارندگی بالای 5/4 لیتر آب از آن چشمه در جریان است.
وی ضمن تاکید بر این مطلب که این افزایش به سبب ایجاد سد رخ داده است، افزود: اهالی محلی مدعی هستند که هر روز میزان دبی آب در حال افزایش است، همچنین در کنار این چشمه، چاهی وجود دارد که آن هم دارای ظرفیت بالایی از آب شده است، لذا جهاد کشاورزی با تامین اعتبار، چاه را با یک خط انتقالی به چشمه متصل کرده که به این سبب تاکنون بین 8 تا 10 لیتر آب در ثانیه از چاه و چشمه استخراج می شود که حیات دوباره ای به نخلستان های منطقه داده است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی از احداث سدی در حاجی آباد خبرداد و عنوان کرد: امیدواریم که هر سال یک سد را مطالعه و یک سد را به بهره برداری برسانیم، اینها سرمایه گذاری هایی است برای جذب 3 میلیارد مترمکعبی که پتانسیل مهار کردن در آن وجود دارد.
سیدمحمدی ضمن تقدیر از منابع طبیعی افزود: منابع طبیعی سدی را در تنگ سهران شهرستان بشاگرد که بالای 15 میلیون مترمکعب ظرفیت دارد احداث کرده است که ظرف یکی دو سال اخیر با نوآوری با ایجاد دو طرح پرورش ماهی قزل آلا، ضمن ایجاد اشتغال برای حدود 12 نفر توانسته محصول تولیدی خود را هم به بازار سرازیر کند.
وی با توجه به پایداری آب در پشت سد از استفاده آن برای کشاورزی خبرداد و تصریح کرد: منابع طبیعی مشاوره ای را در زمینه توسعه کشاورزی زیر سد به خدمت گرفته و کمیته ای هم در جهت عملیاتی شدن نتایج مشاوره تشکیل شده که توسط بخش تحقیقات استان در حال پیگیری است.
وی ضمن ابراز امیدواری از نهایی شدن این طرح در کمتر از یکسال خبرداد و تصریح کرد: پیش بینی توسعه اراضی زارعی و باغی در حد هزار هکتار شده است که امید توسعه بخش کشاورزی در محرومترین منطقه استان را با ایجاد اشتغال و همچنین تولیدات کشاورزی به همراه دارد.
سید محمدی در خصوص انتقال آب هم گفت: اگر بتوانیم در انتقال آب در کانال و قنوات حداکثر استفاده از تکنولوژی را داشته باشیم، می توانیم در این بخش در جهت افزایش راندمان آب و کاهش تلفات آب از منبع تا مزرعه ایفای نقش کنیم.
رییس سازمان جهادکشاورزی توزیع آب را بزرگترین معضل راندمان آب و تلفات آن دانست و افزود: استفاده از آب به شکل غرقابی در سطح کشور راندمان 38 درصدی دارد که اگر در این زمینه بتواینم حتی 1 درصد راندمان آب را بالا ببریم با عنایت به مصرف آب حدود 85 میلیارد مترمکعبی در کشاورزی یک درصد آن حدود 850 میلیون مترمکعب به اندازه 3 برابر سد جگین که بالغ بر 120 میلیارد تومان هزینه احداث داشته است شده است صرفه جویی خواهیم داشت.
وی در خصوص ظرفیت و استعداد استان برای آبیاری تحت فشار هم اذعان داشت: اراضی زراعی و باغی استان حدود 147 هزار هکتار است که از این میزان حدود 80 هزار هکتار از این اراضی استعداد اجرای سیستم آبیاری تحت فشار را دارند که تا کنون در 30 هزار هکتار طرح آبیاری تحت فشار انجام شده است و حدود 50 هزار هکتار ظرفیت اجرایی دیگر وجود دارد که بر همین اساس برنامه داریم که ظرف چهار سال و برای سال اول در 1388 میزان 15 هزارهکتار را زیر پوشش سیستم آبیاری تحت فشار ببریم تا در سال چهارم تمامی اراضی مستعد استان تحت پوشش آبیاری تحت فشار قرار بگیرند.
سید محمدی، یادآور شد: در ابتدا اجرای این طرح بسیار بعید می نمود؛ اما وقتی طرح شروع شد با گرفتن اعتبارات و ارایه آن در سطح وزارتخانه اعتبارات دولتی که کمک بلاعوض بود پیش بینی شد و در نظر گرفته شد.
وی در خصوص میزان اعتبارات هم افزود: 5/22 میلیارد ریال کمک بلاعوض و به همین میزان تسهیلات در نظر گفته شده تا اجرای سیستم آبیاری تحت فشار شتاب بیشتری پیدا کند.
در این مسیر مشکل های متعددی مفروض بود که یکی تسهیلات بانکی بود؛ چراکه اکثر کشاورزانی که تمایل به اجرای طرح داشتند به بانک ها مقروض بودند، لذا با خارج کردن این اعتبارات از بانک و با گذاشتن اعتبارات در صندوق حمایت توسعه از بخش کشاروزی این امکان را برای کشاورزان به وجود آوردیم و توانستیم با این رویکرد تا کنون در سال جاری 3 هزار و 700 هکتار را تحت اجرای طرح آبیاری تحت فشار قرار بدهیم و برنامه داریم تا پایان سال آن را به 15 هزار هکتار برسانیم.
وی ضمن اشاره به وجود 120 شرکت فعال در حوزه آب گفت: اگرل بتواینم 30 شرکت را جذب و به کار بگیریم امکان اجرای 15 هزار هکتار وجود دارد، البته 19 هزار هکتار اراضی هم وجود دارد که با توجه به تهیه طرح در سالهای گذشته از اجرای طرح منصرف شده اند که طی برگزاری جلسات مسمتر در جهت هماهنگی با بانک و صندوق حمایت سعی در جذب مجدد این اراضی را داریم.
وی از هزینه کرد این طرح توسط دولت در سالهای گذشته خبرداد و افزود: اداره ترویج ماموریت این را یافته است که اراضی انصرافی را ضمن ارایه آموزش راضی کند تا طرح را به مرحله اجرا برسانند. همین طور شرکت های خدمات مشاوره ای هم در نظر گرفته شده که ضمن انعقاد قرارداد با آنها درصدد جذب اراضی منصرفی به سمت اجرای طرح آبیاری تحت فشار هستیم و در قبال این خدمات به ازای هر هکتار مبلغی به آنان پرداخت خواهیم کرد.
وی در پایان یادآور شد: از طرفی هم ضمن هماهنگی با نظام مهندسی کشاورزی، مقرر شده متخصصین حوزه آب به تعاونی های تولید معرفی تا ضمن ارایه آموزش و مشاوره این طرح را به سرانجام برسانند تا بتوانیم به 15 هزار هکتار تعیین شده دست پیدا کنیم.