هنوز از بخشنامه هشدارآمیز وزارت جهاد کشاورزی نسبت به آفت قرنطینه ای شب پره مینوز گوجه فرنگی دو سالی نگذشته بود که سال 89 جمعیت هایی از این آفت به صورت پراکنده در مناطقی از کشور مشاهده شد و اولین آثار خسارت بار این آفت در غرب و جنوب کشور خود را نشان داد و استانهای کردستان، ایلام، کرمانشاه، خوزستان و سپس لرستان، آذربایجان شرقی و اصفهان و پس از آن در قزوین، مرکزی، چهارمحال بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد را درگیر خود کرد وخسارتهایی را برای کشاورزان به بار آورد و در این میان کشاورزی هرمزگان نیز از مهرماه سال گذشته که اولین گزارش وجود این آفت از منطقه حاجی آباد ثبت و پس از آن در سایر مناطق استان نیز گزارش شد، درگیر این آفت شد و علیرغم هشدارها و اقدامات صورت گرفته برای اطلاع‌رسانی و پیشگیری از خطر طغیان آفت شب پره مینوز گوجه فرنگی در مزارع استان، با گرم شدن هوا و مساعد شدن شرایط جوی و در برخی موارد عدم توجه به هشدارها و توصیه های کارشناسان وناظران، در روزهای پایانی سال گذشته و اوایل امسال شاهد خسارت و فعالیت آفت در بسیاری از مزارع گوجه فرنگی بودیم.

شب پره مینوز" آفتی خطرناك است که به تمامي مراحل رشدي گياه ميزبان حمله كرده و بين 50 تا 100 درصد خسارت وارد مي كند كه خسارت آن به صورت كاهش رشد گياه ميزبان، ايجاد مينوز در برگ، خسارت به ميوه وكاهش بازارپسندي، قابل مشاهده است و با توجه به خسارتهای وارده، در ليست آفات قرنطينه اي بیشتركشورها قرار گرفته طوری که به دلیل انتشار و انتقال در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران و به تبع آن در استان هرمزگان نیز مشاهده شده است.

معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان در خصوص این آفت گفت: پروانه مینوز در سال های اخیر از مناطق بومی خود یعنی آمریکا از طریق نقل و انتقال اندامهای گیاهی میزبان بخصوص گوجه فرنگی، به کشورهای حوزه اروپا، آفریقا، آسیا و بخصوص کشورهای همسایه ایران منتقل شده است و گوجه فرنگی از مهم ترین میزبانهای این آفت محسوب می شود.

مهندس " طهماسب غلامپور" افزود: برنامه ردیابی این آفت از سال 88 با فرمون های تهیه شده مورد توجه سازمان حفظ نباتات قرار گرفت و در نتیجه با توجه به ردیابی های انجام شده در مهر ماه سال 89 از استانهای کردستان و ایلام، در اردیبهشت امسال از استانهای کرمانشاه و خوزستان در تیرماه از استانهای لرستان آذربایجان شرقی و اصفهان و در شهریورماه نیز  از  تهران، قزوین، مرکزی، چهارمحال بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد گزارش شد.

وی اظهار داشت: در مهرماه سال گذشته اولین گزارش وجود آفت از منطقه حاجی آباد ثبت و پس از آن در سایر مناطق استان نیز این آفت گزارش شد که با توجه به افزایش دما و عدم توجه به توصیه ها و هشدارهای کارشناسان از اواخر بهمن ماه با بالا رفتن درجه حرارت هوا، میزان خسارت بالا رفت.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان هم گفت: از آنجا که استان هرمزگان یکی از مهم ترین قطبهای تولید گوجه فرنگی خارج از فصل می باشد و همه ساله درصدی از این محصول به خارج استان حمل می شود و سال زراعی امسال با توجه به سطح زیرکشت 13 هزار هکتار از زمینهای کشاورزی استان به کشت گوجه فرنگی و پیش بینی برداشت 450 هزار تنی محصول، اقداماتی از جمله توصیه های کارشناسان و تامین تجهیزات شکار انبوه اعم از تله و فرمون برای جلوگیری از خسارت و  انتشار بیشتر صورت گرفت.

مهندس "پرویز ترابی زاده" تصریح کرد: با توجه به سطح بالای کشت گوجه فرنگی در استان، کنترل و مدیریت خسارت این آفت نیاز به مشارکت بهره برداران و رعایت دقیق دستورالعمل های صادره از سوی سازمان حفظ نباتات می باشد که علیرغم فعالیت 200 ناظر و توزیع پوستر و سی دی های آموزشی به کشاورزان، شاهد خسارت برخی از مزارع گوجه فرنگی تا صد درصد هم بودیم.

وی با اشاره به اینکه این آفت با توان خسارت زایی زیاد، تعداد نسل و زادآوری بالا می‌‌تواند همه اندام‌های هوایی (برگ، ساقه و میوه) را مورد حمله قرار داده و منهدم کند و با کاهش کمی و کیفی محصول، اقتصاد کشاورز را به خطر می‌اندازد از بهره برداران و کشاورزان خواست با جدی گرفتن موضوع نسبت به نصب تله های نوری و فرمونی در مزارع گوجه فرنگی اقدام کنند و اطلاعات بیشتر در این زمینه را از کارشناسان حفظ نباتات و مدیریتهای جهاد کشاورزی شهرستانها دریافت کنند تا از طغیان آفت در فصل زراعی آتی جلوگیری کنند.وی به کشاورزان توصیه کرد: در پایان برداشت از رهاسازی مزارع اجتناب کرده و نسبت به انجام شخم پس از برداشت و دفن بقایای گیاهی اقدام کنند.

حشرات کامل این آفت حدود 10 میلیمتر طول دارند و دارای بدنی خاکستری تا روشن با لکه های نقره ای رنگ تا خاکستری، شاخکهای نخی و به طور متناوب با رنگ تیره و روشن دیده می شوند. که حشرات ماده بین 260 تا 300 عدد تخم روی برگهای گیاه میزبان می گذارند و بیشترین تخم گذاری آفت در دو روز  اول خروج حشرات کامل انجام می شود.

تخم ها بعد از 5 تا 7 روز تفریخ می شوند دوره چهار سن لاروی آنها در طی مدت 20 روز سپری می شوند لاروهای  سن آخر با تنیدن پیله در اطراف خود در  داخل خاک  یا روی برگها تبدیل به شفیره می گردند. 

از آنجایی که این آفت به مراحل مختلف رشدی گیاه شامل گل، برگ، ساقه و میوه میزبان خسارت می زند علایم خسارت روی برگها بصورت مینوز و روی میوه ها به صورت لهیدگی میوه ها دیده می شود و خروج فضولات لاروی در محل فعالیت لاروها  که به رنگ  متمایل به قهوه ای می باشد از دیگر علایم آلودگی آفت است. میوه های آلوده، لهیده و دارای حفره های کانال مانندی است که از بازارپسندی آنها به شدت کاسته می شود. انتقال آفت همراه با نشاء و میوه گوجه فرنگی از عمده ترین راههای انتقال این آفت محسوب می شوند.

ردیابی به دو صورت 1- ردیابی  مشاهده ای: ردیابی میوه ها و برگهای  گیاه  میزبان و مشاهده آثار مینوز بر روی برگها و خروج توده های فضولات لاروی بر روی میوه ها از روشهای مهم ردیابی مشاهده ای این آفت می باشد. 2-  ردیابی فرمونی: از تله های دلتا، جکسون و تشتک های آبی همراه با فرمون استفاده می شود. اقدامات زراعی و پیشگیرانه بر علیه آفت از طریق بازدید میوه های گوجه فرنگی در سطح میادین میوه و تره بار، معدوم کردن و سوزاندن بقایای گیاهی وعلفهای هرز، بیل زدن کف مزارع و گلخانه ها، استفاده از توری مناسب و درب دو لایه  جهت جلوگیری از ورود حشرات کامل به داخل  گلخانه، جلوگیری از هرگونه  نقل و انتقال اندام گیاهی آلوده از خارج به داخل گلخانه، انتقال نشاء به گلخانه پس از بررسی کامل و اطمینان از عدم آلودگی به تخم، لارو، شفیره و حشرات کامل آفت، ردیابی آفت پس از ورود  نشاء به گلخانه و مزارع از مهمترین اقدامات پیشگیری  از آلودگی به آفت  می باشند. به نظر می رسد که استفاده از مجموعه ای از روش های شیمیایی، فیزیکی و غیره در قالب برنامه های مدیریت تلفیقی می تواند در کنترل این آفت کلیدی موثر باشد.